حماسه ی حسینی از دیدگاه شهید مطهری /47

رویکرد های مختلف تاریخ سازی زنان در جهان

به گزارش خبرنگار سیاسی پایگاه اطلاع رسانی ستارگان ، استاد شهید مرتضی مطهری در ادامه کتاب حماسه ی حسینی پس از بیان علت همراه شدن خاندان اباعبدالله (ع) در کربلا با ایشان ، به مسئله ی نقش زن در تاریخ و جایگاه آنان از نظر اسلام می‌پردازد و  می گوید : در تاریخ زن دو نوع نقش اصلی دارد ؛ اولین نوع نقش غیر مستقیم است که کسی منکرش نیست . این نقش غیر مستقیم زن در ساختن تاریخ است ؛ یعنی زن با تربیت فرزند می‌تواند به صورت غیر مستقیم تاریخ را بسازد . با توجه به تحقیقات تاریخی و ملاحظات روانی ثابت شده ، زنان علاوه بر تربیت فرزند ، همسر خود راهم تربیت می‌کنند و در واقع زنان تاثیرات بسیار گسترده تری روی شوهر خود می‌گذارند تا مردان روی همسر خود و از این رو ، زنان به صورت غیر مستقیم و با تربیت فرزندانی که تاریخ می‌سازند ، در ساخت تاریخ نقش دارند .

استاد مطهری سپس خاطرنشان می کند: اما دومین نقش تاریخی زن ، نقش مستقیم آنان است . زنان به سه شکل در ساختن تاریخ به طور مستقیم نقش دارند . اولین شکل ، به صورت یک شی گران‌بهاست . در این نظریه، زنان تنها ابزاری برای زایش و اداره ی خانه هستند و در اجتماع بزرگ ، عملاً نقشی ندارند . اما از طرفی دیگر بخاطر به اشتراک نگذاشتن جسم و شخص و تن خود، برای مردان ، گران‌بها هستند اما در نهایت همانند یک شی می باشند !

مولف کتاب حماسه حسینی ادامه می‌دهد : دومین شکل نقش مستقیم زن در تاریخ ، به عنوان یک شخص بی بها است که جوامع غرب و اروپا بیشتر به این سو می‌روند . در این شکل از تاریخ سازی ، زن می‌تواند با سواد باشد یا شغلی در اجتماع داشته باشد ، اما حریم میان او و جنس مذکر برداشته شده است و طبق تحقیقات روانشناختی ، هرگاه این حصار میان زن و مرد برداشته شده است ، احترام و عزت زن پایین آمده است و در واقع این حریم برای عزیز نگاه‌داشتن زن در خلقت طراحی شده است . گران‌بها بودن هم در طبیعت زن است و اگر از او گرفته شود ، تمام روحیه ی او متلاشی می‌شود ؛ اما آنچه مرد از یک زن می‌خواهد ، در اختیار گرفتن زن به عنوان موجودی گران‌بهاست اما آنچه در طبیعت زن قرار داده شده است ، گران‌بها بودن و در اختیار گرفتن یک مرد است ! در این رویکرد از تاریخ سازی مستقیم زنان ، آن‌ها می‌توانند طبیب ، دبیر یا ... باشند ، اما ارزش طبیعی خود را از دست داده اند و به عنوان یک شخص بی‌بها در جامعه تلقی می‌شوند . در این رویکرد ، تاریخ به دست مردان و زنان ساخته می‌شود ، اما بدون اینکه هرکدام در مدار مناسب خود قرار گیرند .

استاد سپس می گوید : اما رویکرد سوم که در جامعه ی اسلامی و اسلام حقیقی به آن پرداخته می‌شود این است که زن ، باید به عنوان یک شخصیت گران‌بها به صورت مستقیم تاریخ‌سازی کند . یعنی زن در جامعه شخصیت روحی و معنوی داشته باشد و کمالات روحی و انسانی ای نظیر علم و آگاهی ، مختار بودن، داشتن یک اراده ی قوی ، شجاع و دلیر بودن ، خلاقیت ، پرستنده بودن و ارتباط مستقیم با خداوند و حتی روابط عالی در حد رابطه ی پیامبران (ص) با خداوند را دارا باشند و از طرفی بی بها و مبتذل نباشد و در جامعه حریمی میان او و جنس مذکر باشد . این حریم ، یک مسئله ای بین محدودیت زن و اختلاط زن و مرد است!

مولف کتاب در ادامه می افزاید : دقیقا اسلام برای زن همین را می‌خواهد ؛ از طرفی در مسائل بهره‌برداری و سواستفاده ی مردان از زنان ، یک حریمی قائل می‌شود تا مانع این سواستفاده شود و از طرفی در مسائلی مانند علم و اختیار و هنر دقیقا زن را هم‌راستای مرد می‌داند و اگر چیزی را خداوند حرام نکرده است ، برای هیچ‌جنسی حرام نکرده است ! اسلام برای زن شخصیت می‌خواهد ! در این رویکرد سوم ، تاریخ به دست مردان و زنان ساخته می‌شود ، با توجه به اینکه هر شخص در مدار خاص خودش حضور دارد !

منبع : جلد اول کتاب حماسه ی حسینی

مؤلف: استاد شهید مرتضی

مطهری صفحات : ۳۱۹_۳۲۴

تلخیص : زهرا ذاکری