محمدرضا معجونی:

هنر پرده‌خوانی و نقالی درحال انقراض است!

به گزارش خبرنگار  هنری پایگاه خبری ستارگان به نقل از برنا؛ ویژه‌برنامه «نوای عرشیان و مشق فرشیان»، همزمان با آغاز دهه اول ماه محرم به همت اداره کل هنرهای نمایشی، از 28 تیرماه تا 6 مردادماه 1402 در فضای باز مجموعه تئاتر شهر میزبان عزاداران حسینی است.

«محمدرضا معجونی»، نقال و پرده‌خوان پیشکسوت، که پرده‌خوانی «حر بن یزید ریاحی» را در این ویژه‌برنامه برعهده دارد درباره چگونگی ورودش به این مسیر گفت: زاده گرمسار هستم و فعالیت‌های تئاتری‌ام را از نوزده سالگی در این شهر آغاز کردم. پس از آن توسط آقای «مسلمی» به مجموعه تلویزیونی «عکاسخانه» دعوت شدم و در ادامه ی راه به واسطه‌ی  «محسن آویژه» وارد عرصه کودک شدم. همچنین پدربزرگم به پرده‌خوانی و نقالی شاهنامه می‌پرداخت که موجب شده بود تا این فضا در سر من هم بیوفتد‌‌.

این پرده‌خوان و نقال ادامه داد: پدر بزرگم پرده‌خوان و نقال شاهنامه بود همین مسئله موجب شد تا از کودکی با این فضا آشنا شوم. سال‌ها بعد در تهران پیرمردی را در حال نقالی دیدم، همین قضیه باعث شد تا تحقیق درباره این هنر و شاهنامه‌خوانی را آغاز کنم.

معجونی با اشاره به اینکه هنر نقالی، هنریست که هم در شادی ها و هم در غم‌ها می‌توان از آن بهره گرفت، بیان کرد: از آنجایی که ما شیعه هستیم و امام حسین(ع) جایگاه ویژه‌ای در زندگی ما دارد، من به پرده‌خوانی مذهبی(علوی، رضوی، نبوی، عاشورایی) پرداختم و در بیست و چند کشور به روی صحنه رفتم.

این منقبت‌خوان پیشکسوت با بیان اینکه هنر نقالی و پرده‌خوانی در حال فراموشیست، توضیح داد: می‌توان این هنر را درحال انقراض نامید. در هریک از استان‌ها شاید تنها یک پرده‌خوان و نقال وجود داشته باشد که تعداد آن‌ها در کل کشور به ۲۰ تن هم نمی‌رسد. 

معجونی با تاکید بر اینکه هنر نقالی و پرده‌خوانی از دل تاریخ برآمده است، ادامه داد: این هنر در طول تاریخ افت و خیزهای فراوانی داشته است‌. از زمان روی کار آمدن حکومت آل‌بویه در ایران، رشد هنرهای آیینی و سنتی قدرت و سرعت زیادی گرفت. این هنر کم‌کم رو به فراموشی رفت تا اینکه با روی کار آمدن صفویه، هنرمندان دوباره به احیای آن پرداختند و این هنر سینه‌به‌سینه به ما رسید.

او افزود: پرده‌خوانی و نقالی، تعزیه‌خوانی، منقبت‌خوانی، شمایل‌گردانی، سخن‌وری و معرکه‌گیری هنرهای مادر، پایه و مختص ایران هستند. در گذرگاه‌ها، قهوه‌خانه‌ها و ... افرادی بودند که به این هنرها می‌پرداختند و در کنار آن با استفاده از آن‌ها مسائل مختلف دینی مانند اصول دین، احکام نماز و ... را به مردم آموزش می‌دادند. اما متاسفانه امروزه به این هنر بسیار کم‌توجهی می‌شود. خیلی از هنرمندان نقال و پرده‌خوان ما تنها از راه این هنر ارتزاق می‌کنند و ای‌کاش دوستان و مدیران تصمیم‌گیرنده به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند.

محمدرضا معجونی گفت: نقالی نه بیمه‌ای دارد نه حقوقی؛ ما تنها به عشق امام حسین(ع) و اهل‌بیت کار می‌کنیم. ای‌کاش این هنر به عنوان یک واحد درسی مختص رشته‌های هنری، در دانشگاه‌های مرتبط تدریس شود یا در طول سال با برگزاری ورکشاپ یا کارگاه‌های آموزشی به آن پرداخته شود.

این پیشکسوت در ادامه بیان کرد: ما در طول سال مناسبت‌های ملی، شاد، فرهنگی و مذهبی زیادی داریم که می‌توانیم در آن‌ها به هنر نقالی بپردازیم. در واقع کارکرد این هنرها صرفاً محدود به ایام خاصی مانند محرم یا ماه رمضان نیست. اگر شرایط به همین صورت ادامه پیدا کند می‌توان گفت تا ۸ سال آینده هنر نقالی و پرده‌خوانی نخواهیم داشت.

این پیشکسوت که این روزها در ویژه‌برنامه «نوای عرشیان و مشق فرشیان»، مشغول به کار است درباره میزان استقبال‌ها گفت: نسبت به سال‌های قبل به شدت ریزش مخاطب داشتیم. به عنوان مثال استقبال‌ها از ویژه برنامه‌ی «نوای عرشیان و مشق فرشیان» به نسبت کمتر بود اما چون تنها راه کسب درآمد من از طریق پرده‌خوانی و نقالی است همین امر موجب شد تا اجرا در این ویژه برنامه را بپذیرم. علاوه بر آن علاقه قلبی من به امام حسین(ع) و برای ادای دین به ایشان در این برنامه پرده‌خوانی و نقالی میکنم و احساس میکنم اباعبدالله من را به این برنامه دعوت کرده است.